اخیرا به کنفرانس تجارت فیبر دعوت شدم که شرکت اگرومد اتریش (Agromed) با همکاری دانشگاه منابع طبیعی و علوم زیستی شهر وین برگزار می کردند. معمولاٌ چنین دعوت هایی را نمی پذیرم اما این بار موضوع بحث با علایق من سازگار بود: مادّه مغذی فیبر. حضور من در این کنفرانس که متخصصان بزرگ از سراسر جهان در آن شرکت داشتند بسیار برایم مفید بود زیرا توانستم بعضی مسائل را حل کنم و البته سوال های بیشتری نیز در ذهنم ایجاد شد.
در این جا بخشی از تجربیات خود را برای خواننده های عزیز به اشتراک گذاشته ام زیرا معتقدم همه ما می توانیم درک عمیقتری از فیبر به عنوان ماده مغذی وغیر مغذی و شناخت مولفه های کاربردی آن داشته باشیم.
در زیر شش نکته مهم را بیان کرده ام که در نظرگرفتن آنها می تواند حائز اهمیت باشد.
1- میکروفلور در زمان استرس تغییر می کند
در حال حاضر مطالعات بسیاری هم در مورد انسان ها و هم در مورد حیوانات انجام شده که نشان می دهد در زمان استرس، مثلاً زمان عفونت های روده ای در جوجه های گوشتی، در تولید میکروفلور روده تحول عظیمی رخ می دهد. به این ترتیب، در زمان استرس، نگهداری و تحمل باکتری های "خوب و مفید" به نفع سلامتی حیوان است. ما می توانیم با استفاده از برخی سویه های خارجی (پروبیوتیک ها) یا با فراهم کردن فیبرهای کاربردی ، باکتری های مفید ذاتی را افزایش دهیم. ترکیب هر دو روش می تواند بهترین نتیجه را داشته باشد.
2- فیبر خام ، گونه ای قدیمی است
واژه کاملاً شناخته شده فیبرخام فقط کاربرد نسبتاً کوچکی از کل طیف فیبر در رژیم غذایی را توصیف می کند. برای مثال، فیبر خام شامل تمام هموسلولوزها و پکتین ها نمی شود،در حالی که هر دوی اینها نقشی بسیار مهم در تعدیل میکروفلور روده دارند. اگرچه استفاده از آن در ایجاد برابریکاملا مشهود است و این برابریتمرکز انرژی خام را بر اساس ترکیب شیمیایی پیش بینی می کند، اما ارزش آن در ارتباط با توصیف تاثیر انواع فیبرها بر باکتری های روده صفر است. انواع مشابه، مانند فیبر نامحلول در محلول پاک‌کنندهٔ اسیدی و فیبر نامحلول در محلول پاک‌کنندهٔ خنثی، در ارتباط با کمیت فیبر در هر نوع ماده تشکیل دهنده ای روشی کامل تر را ارائه می کند که هنوز ویژگی کیفی آن مشخص نشده است.
3- فیبر فقط ضد مغذی نیست
هیچ شکی وجود ندارد که فیبر زیاد، قابلیت هضم کل مواد مغذی را کاهش می دهد؛ بسیاری از مطالعات قدیمی تر این را اثبات کرده اند. اما همه فیبرها اینگونه عمل نمی کنند. برای مثال، پکتین ها ژلی را تولید می کنند که انتظار می رود جذب آهن را کاهش دهد اما مطالعات نشان داده است که در حقیقت آهن را افزایش می دهد. این امر به دلیل آن است که فیبرهای محلول در آب مدت زمان انتقال را کاهش می دهد و در نتیجه قابلیت هضم را بهتر می کند. البته در بعضی غلظت ها این نکته صحیح است زیرا به خوبی می دانیم که زیاد بودن فیبرهای محلول، مانند فیبرهای گندم و جو ممکن است دسترسی آنزیم قابل هضم را به مواد مغذی کاهش دهد.
4- در شرایط بیولوژیکی باید میزان فیبر را تعیین کرد
در شرایط عملی، میکروفلور روده به دو نوع یا دو کاربرد واکنش نشان می دهد: قابلیت حل و قابلیت تخمیر.گاهی بعضی از فیبرها می توانند تا اندازه ای قابل حل (مانند همی سلولوزها ) یا تا اندازه ای قابل تخمیر باشند (مانند سلولوز). به این ترتیب، نمی توانیم روشی آسان برای توصیف هر کدام از فیبرها بر اساس ماهیت شیمیایی آن تعیین کنیم. با اینحال، هر کدام از مواد تشکیل دهنده، با مشخصات فیبری بسیار پیچیده، باید به صورت جداگانه ارزیابی و مشخص شود - که این پیشنهادی گران و پر زحمت است -اما جایگزین عملی تری وجود ندارد.
5- نیازهای حیوانات بر اساس کارکرد فیبر متفاوت است
فقط می توانیم پیچیدگی این مشکل را با آوردن چند مثال مشخص کنیم . در حیوانات پیرتر، فیبر (نامحلول) فقط در شرایط تحرک روده مفید است، در حالی که نقش آن در کل تامین انرژی محدود است (فیبر قابل تخمیر). در حیوانات جوان، مسائل کمی پیچیده تر است. فیبر قابل حل برای کاهش سرعت عبور ماده هضمی در روده کوچک و در برخی شرایط خاص مورد نیاز است، درحالی که برای تضمین سلامت کلی روده الگوی تخمیر سالم باید وجود داشته باشد. به این ترتیب، ترکیب صحیح فیبر محلول و نامحلول نیازمند تعیین خاصیت هر کدام از گونه ها و سن آنها می باشد که این امر بسیار دشوار است، اما در اینجا باید به این مورد توجه شود که این نسبت در حیوانات تقریباٌسالم و ناسالم متفاوت است.
6- تغذیه انسان در زمینه فیبر پیشرفته تر است
مطالعات زیادی در زمینه تغذیه انسان انجام شده که این مطالعات در مورد مسئله فیبر است و هنوز برای متخصصان تغذیه حیوانات ناشناخته است. با توجه به نزدیکی سیستم گوارش انسان ها با یکدیگر، مشکلات مشابه آنها در سلامت روده و متفاوت نبودن مواد غذایی تشکیل دهنده آنها و یکسان بودن فیبرهای مصرفی، منطقی است که فرض کنیم پژوهش در مورد تغذیه انسان می تواند سکوی پرتابی برای افزایش اطلاعات در مورد فیبر و اثرات متقابل سلامت باشد. به گفته بقراط، پدر پزشکی مدرن غربی، اجازه دهید غذایتان دارویتان و دارویتان غذایتان باشد.
نتیجه گیری
ما باید از فیبر خام فاصله بگیریم و روی قابل حل بودن و قابل تخمیر بودن آن تمرکز کنیم. تحقیقات قابل ملاحظه ای باید در مورد تاثیرات هر یک از فیبرها و نسبت صحیح هر کدام در شرایط استرس داشتن هر نوع حیوانی انجام شود. مواد تشکیل دهنده باید براساس غلظت فیبر کاربردی تعیین شوند. به طور کلی، باید تاکیدمان را از غلظت فیبر به سمت کاربردهای فیزیولوژیکی فیبر ببریم. فیبر نه خوب است و نه بد زیرا انواع مختلف فیبر وجود دارد که هر کدام نقش خاصی ایفا می کنند و این نقش بر اساس سن حیوان و شرایط متفاوت است.
نویسنده : یوانیس ماورومیکالیس (Ioannis Mavromichalis)
در این جا بخشی از تجربیات خود را برای خواننده های عزیز به اشتراک گذاشته ام زیرا معتقدم همه ما می توانیم درک عمیقتری از فیبر به عنوان ماده مغذی وغیر مغذی و شناخت مولفه های کاربردی آن داشته باشیم.
در زیر شش نکته مهم را بیان کرده ام که در نظرگرفتن آنها می تواند حائز اهمیت باشد.
1- میکروفلور در زمان استرس تغییر می کند
در حال حاضر مطالعات بسیاری هم در مورد انسان ها و هم در مورد حیوانات انجام شده که نشان می دهد در زمان استرس، مثلاً زمان عفونت های روده ای در جوجه های گوشتی، در تولید میکروفلور روده تحول عظیمی رخ می دهد. به این ترتیب، در زمان استرس، نگهداری و تحمل باکتری های "خوب و مفید" به نفع سلامتی حیوان است. ما می توانیم با استفاده از برخی سویه های خارجی (پروبیوتیک ها) یا با فراهم کردن فیبرهای کاربردی ، باکتری های مفید ذاتی را افزایش دهیم. ترکیب هر دو روش می تواند بهترین نتیجه را داشته باشد.
2- فیبر خام ، گونه ای قدیمی است
واژه کاملاً شناخته شده فیبرخام فقط کاربرد نسبتاً کوچکی از کل طیف فیبر در رژیم غذایی را توصیف می کند. برای مثال، فیبر خام شامل تمام هموسلولوزها و پکتین ها نمی شود،در حالی که هر دوی اینها نقشی بسیار مهم در تعدیل میکروفلور روده دارند. اگرچه استفاده از آن در ایجاد برابریکاملا مشهود است و این برابریتمرکز انرژی خام را بر اساس ترکیب شیمیایی پیش بینی می کند، اما ارزش آن در ارتباط با توصیف تاثیر انواع فیبرها بر باکتری های روده صفر است. انواع مشابه، مانند فیبر نامحلول در محلول پاک‌کنندهٔ اسیدی و فیبر نامحلول در محلول پاک‌کنندهٔ خنثی، در ارتباط با کمیت فیبر در هر نوع ماده تشکیل دهنده ای روشی کامل تر را ارائه می کند که هنوز ویژگی کیفی آن مشخص نشده است.
3- فیبر فقط ضد مغذی نیست
هیچ شکی وجود ندارد که فیبر زیاد، قابلیت هضم کل مواد مغذی را کاهش می دهد؛ بسیاری از مطالعات قدیمی تر این را اثبات کرده اند. اما همه فیبرها اینگونه عمل نمی کنند. برای مثال، پکتین ها ژلی را تولید می کنند که انتظار می رود جذب آهن را کاهش دهد اما مطالعات نشان داده است که در حقیقت آهن را افزایش می دهد. این امر به دلیل آن است که فیبرهای محلول در آب مدت زمان انتقال را کاهش می دهد و در نتیجه قابلیت هضم را بهتر می کند. البته در بعضی غلظت ها این نکته صحیح است زیرا به خوبی می دانیم که زیاد بودن فیبرهای محلول، مانند فیبرهای گندم و جو ممکن است دسترسی آنزیم قابل هضم را به مواد مغذی کاهش دهد.
4- در شرایط بیولوژیکی باید میزان فیبر را تعیین کرد
در شرایط عملی، میکروفلور روده به دو نوع یا دو کاربرد واکنش نشان می دهد: قابلیت حل و قابلیت تخمیر.گاهی بعضی از فیبرها می توانند تا اندازه ای قابل حل (مانند همی سلولوزها ) یا تا اندازه ای قابل تخمیر باشند (مانند سلولوز). به این ترتیب، نمی توانیم روشی آسان برای توصیف هر کدام از فیبرها بر اساس ماهیت شیمیایی آن تعیین کنیم. با اینحال، هر کدام از مواد تشکیل دهنده، با مشخصات فیبری بسیار پیچیده، باید به صورت جداگانه ارزیابی و مشخص شود - که این پیشنهادی گران و پر زحمت است -اما جایگزین عملی تری وجود ندارد.
5- نیازهای حیوانات بر اساس کارکرد فیبر متفاوت است
فقط می توانیم پیچیدگی این مشکل را با آوردن چند مثال مشخص کنیم . در حیوانات پیرتر، فیبر (نامحلول) فقط در شرایط تحرک روده مفید است، در حالی که نقش آن در کل تامین انرژی محدود است (فیبر قابل تخمیر). در حیوانات جوان، مسائل کمی پیچیده تر است. فیبر قابل حل برای کاهش سرعت عبور ماده هضمی در روده کوچک و در برخی شرایط خاص مورد نیاز است، درحالی که برای تضمین سلامت کلی روده الگوی تخمیر سالم باید وجود داشته باشد. به این ترتیب، ترکیب صحیح فیبر محلول و نامحلول نیازمند تعیین خاصیت هر کدام از گونه ها و سن آنها می باشد که این امر بسیار دشوار است، اما در اینجا باید به این مورد توجه شود که این نسبت در حیوانات تقریباٌسالم و ناسالم متفاوت است.
6- تغذیه انسان در زمینه فیبر پیشرفته تر است
مطالعات زیادی در زمینه تغذیه انسان انجام شده که این مطالعات در مورد مسئله فیبر است و هنوز برای متخصصان تغذیه حیوانات ناشناخته است. با توجه به نزدیکی سیستم گوارش انسان ها با یکدیگر، مشکلات مشابه آنها در سلامت روده و متفاوت نبودن مواد غذایی تشکیل دهنده آنها و یکسان بودن فیبرهای مصرفی، منطقی است که فرض کنیم پژوهش در مورد تغذیه انسان می تواند سکوی پرتابی برای افزایش اطلاعات در مورد فیبر و اثرات متقابل سلامت باشد. به گفته بقراط، پدر پزشکی مدرن غربی، اجازه دهید غذایتان دارویتان و دارویتان غذایتان باشد.
نتیجه گیری
ما باید از فیبر خام فاصله بگیریم و روی قابل حل بودن و قابل تخمیر بودن آن تمرکز کنیم. تحقیقات قابل ملاحظه ای باید در مورد تاثیرات هر یک از فیبرها و نسبت صحیح هر کدام در شرایط استرس داشتن هر نوع حیوانی انجام شود. مواد تشکیل دهنده باید براساس غلظت فیبر کاربردی تعیین شوند. به طور کلی، باید تاکیدمان را از غلظت فیبر به سمت کاربردهای فیزیولوژیکی فیبر ببریم. فیبر نه خوب است و نه بد زیرا انواع مختلف فیبر وجود دارد که هر کدام نقش خاصی ایفا می کنند و این نقش بر اساس سن حیوان و شرایط متفاوت است.
نویسنده : یوانیس ماورومیکالیس (Ioannis Mavromichalis)
