علی حسینی - نمی دانم چه روزی و در چه زمانی اولین تهمت بزرگ تولید گوشت مرغ هورمونی به این گوشت مملو از مواد غذایی که بخش عمده سفره های شادی و غم ما را تشکیل داده است زده شد ؟
اما می دانم که صاحبان این صنعت باید همان روز و در همان لحظه وارد می شدند و کار را یکسره می کردند و آنکه این تهمت را به این صنعت کوباند را به پای میز محاکمه می کشاندند و برای آنکه عبرتی شود برای دیگرانی که برای خودنمایی گزافه گویی می کنند، در خیابانهای شهر افسار به گردن و دست بند به دست می چرخاندند و وی را وادار به شکر خوردن می کردند.
این تهمت به ما زده شد و ما صنفی عمل نکردیم و امروز هر بیسوادی برای طنازی چنین اراجیفی را به زبان می چرخاند که مرغ هورمونی است
تا امروز هر چیزی را تحلیل کرده اند، هر ماده ای را آنالیز کرده اند، از هر آشغالی به اسم وطن پرستی فیلم تهیه کرده اند و برای شبکه های بیگانه فرستاده اند تا مثلا تولیدکننده آن را رسوا کنند، اما چرا این کار را یکبار با گوشت مرغ انجام نداده اند. چرا در خیابان ها مرغ هورمونی را جمع نکرده اند؟ چرا وزارت غذا، وزارت جهاد و یا سازمان دامپزشکی اقدام به جمع آوری مرغ های هورمونی نکرده است؟ چرا تا امروز از شبکه های ملی و رسانه های بین المللی اخطار و یا تذکری در خصوص مصرف گوشت مرغ هورمون دار نداده اند ؟ چرا همه چیز در خصوص گوشت مرغ تنها یک گمانه بوده است و هیچ مدرکی نشان داده نشده است؟ آیا همه مسئولین بهداشتی کشور در قبال این گناه بزرگ سکوت کرده اند و با کل مرغداران کشور پارتی بازی کرده اند؟
خیر.هیچ مدرکی پیدا نکرده اند
حتی یک مورد و یک نمونه وجود ندارد که در تولید گوشت مرغ هورمون مصرف شده باشد
جالب است این اشخاصی که این همه نگران سلامتی مردم کشورمان هستند چرا جلوی تولید پفک، چیپس، نوشابه، و هزاااااران خوردنی و تنقلات دیگری که مضر بودن آنها به دنیا ثابت شده است را نمی گیرند؟
این نادانی ها دو حالت دارد یک آنکه هیچ چیزی از علم اصلاح نژاد نمی دانند و دوم اینکه یک مشت قرص فروش لاغری هستند تا به مردم بگویند برای لاغر شدن و سلامت بدنتان از مرغ استفاده نکنید و به جای آن قرص های شیمیایی ما را استفاده کنید.
اگر این افرادی که چشم بسته این تهمت ها را می زنند و واقعا دلسوز مردم هستند فقط یکبار 10 قطعه جوجه یکروزه را از یک جوجه کشی صنعتی تحویل بگیرند و آن را پرورش دهند و نیازهای غذائی و ویتامینی آنها را تامیین کنند خودشان خواهند دید که جوجه آنها در کمتر از 50 روز به چه وزنی می رسد و احتمالا در آن لحظه به معجزه علم و 100 سال اصلاح نژاد پی خواهند برد و اگر شاخی در سر در نیاورند حداقل دهانشان در این خصوص بسته می شود.
دکتر صفایی در مجله اینترنتی سلامت نیوز نوشته است تغذیه، اصلاح نژاد، کنترل بیماری ها و علوم مرتبط با پرورش جوجه های گوشتی منجر به رشد مناسب آن ها در مدت زمان مناسب می شود. مرغان تجاری موجود در بازار عمدتا از Ross وCobb می باشد.
به گزارش سلامت نیوز با توجه به اصلاح نژاد های صورت گرفته بر طیور، متناسب با خوراک مصرفی آن ها، افزایش وزن بدن در جوجه گوشتی در بازه زمانی کوتاه (45 روز) صورت می گیرد.
حال آنکه در این میان افرادی که آشنایی کافی با امر تغذیه و اصلاح نژاد طیور تجاری ندارند تصور می کنند رشد چشم گیر طیور در این مدت کوتاه در نتیجه مصرف هورمون رشد می باشد. لذا در مقاله حاضر به طور اجمالی به مهم ترین دلایل عدم استفاده از این هورمون در صنعت طیور می پردازیم:
1 - استفاده از این هورمون هزینه تولید و پرورش طیور را چندین برابر افزایش می دهد به طوریکه حتی اگر مقدار ناچیزی از این هورمون در طیور استفاده شود هزینه پرورش چندین مرتبه افزایش پیدا میکند. به عبارتی هزینه این هورمون از ارزش یک مرغ چندین برابر بیشتر می شود.
2 - با توجه به سرعت رشد بالای طیور تجاری که در نتیجه تغذیه و اصلاح نژاد آن ها صورت گرفته است اگر بخواهیم سرعت رشد طیور را فرضا با مصرف این هورمون افزایش دهیم، جوجه های گوشتی دچار آسیت و مرگ ناگهانی( سکته) خواهند شد، لذا تلفات به طرز چشم گیری افزایش پیدا می کند.
3 - هورمون رشد جزء استروئیدهای آنابولیک می باشد. مشابه هورمون تستسترون که برای افزایش حجم عضلات ورزشکاران انجام می شود و تنها با فعالیت بدنی سخت موثر خواهد شد. حال آنکه ماکیان چندین هزار سال است که قادر به پرواز نمی باشند لذا فعالیت فیزیکی توسط عضلات آن ها صورت نمی گیرد. بنابراین با فرض تزریق این هورمون عملا شاهد اثر گذاری این هورمون نخواهیم بود.
4 - هورمون رشدی برای طیور توسط هیچ شرکت تجاری تولید نشده است
شایعه استفاده از هورمون رشد در جوجه های گوشتی تنها یک باور کذب و قدیمی در میان مردم می باشد که متاسفانه به دلایل عدم آگاهی فنی در حیطه ژنتیک و تغدیه طیور در میان مردم رواج پیدا کرده است.
همین طور استاد ارجمند و بزرگوارمان جناب آقای دکتر صانعی - دانشیار گروه بهداشت و تغذیه دام و طیور دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران - در بخشی از مقاله خود در همین خصوص دلایل عدم استفاده از هورمون را به شرح زیر اعلام نموده اند:
1 - غیرقانونی بودن
همانگونه که قبلاً نیز اشاره شد از بیش از 50 سال قبل تاکنون مصرف انواع هورمون ها در صنعت پرورش طیور در تمام کشورها (از جمله در ایران) ممنوع شده است. در بسیاری از کشورها کنترل شدیدی در زمینه استفاده از هورمون ها و مواد شبه هورمونی در خوراک دام و طیور صورت می گیرد. با این حال ممکن است این ادّعا مطرح شود که با وجود غیرقانونی بودن مصرف هورمون ها در پرورش طیور، امکان استفاده از آنها در خوراک وجود دارد، امّا موارد زیر نشان می دهند که هیچ دلیل منطقی برای این کار وجود ندارد.
2 - به گزینی و انتخاب ژنتیکی:
پیشرف های بدست آمده در زمینه های مختلف صنعت پرورش طیور در دهه های اخیر، نقش بسیار مهمی در گسترش کّمی و کیفی فراورده
های تولید شده در این صنعت داشته اند. بنظر می رسد پیشرفت های بدست آمده در زمینة ژنتیک و اصلاح نژاد از جملة عواملی است که نقش بسیار مهمی در این زمینه دارد. متخصصین ژنتیک و اصلاح نژاد طیور طی چند دهة اخیر در زمینة بوجود آوردن سویه های جدید جوجه های گوشتی که از سرعت رشد بالایی برخوردارند، به پیشرفت های چشمگیری دست یافته اند، به طوری که طول دوره پرورش جوجه های گوشتی برای دستیابی به وزن 2 کیلوگرم، از حدود 70 روز در اوایل دهه 1970 میلادی به حدود 35 روز در ابتدای دهه 2010 میلادی رسیده است، به عبارت دیگر به ازای گذشت هر یک سال، تقریباً یک روز از طول دوره پرورش کاسته شده است. البته باید توجه داشت که کوتاه بودن فاصلة بین نسل ها در پرندگان کمک زیادی به انجام موفقیت آمیز تحقیقات مختلف در زمینة ژنتیک و اصلاح نژاد در طیور صنعتی نموده است.
3 - شناخت دقیقتر نیازهای غذایی
در سال های اخیر تحقیقات بسیار گسترده ای در ارتباط با تعیین احتیاجات پرندگان به مواد مغذی مختلف بعمل آمده است. در حال حاضر به میزان زیادی مشخص گردیده که سویه های ژنتیکی گوناگون چگونه باید تغذیه شوند و پرندگان گوشتی برای رسیدن به وزن هدف مشخص به چه مقادیری از انرژی، پرو تئین، ویتامین ها و مواد معدنی نیاز دارند تا به رشد و عملکرد بهینه دست یابند.
برخی از تحقیقات بعمل آمده بین جوجه های گوشتی سویه تجاری راس 308 و گروهی از طیور که از سال 1957 روی آنها هیچ گونه کار اصلاح نژادی انجام نشده است، نشان داد که با استفاده از تغذیه مدرن و سویه های جدید، وزن طیور تقریباً 5 برابر سنگین تر از طیوری است که در سال 1957 پرورش می یافتند (جدول 1).
4 - افزایش آگاهی از شرایط پرورشی مورد نیاز
در حال حاضر اطلاعات بیشتر و کاملتری در مورد نیازهای پرنده به شرایط محیطی لازم و مناسب برای دستیابی به حداکثر پتانسیل ژنتیکی و تغذیه ای آن وجود دارد. شرایط محیطی لازم شامل درجه حرارت مناسب، کیفیت هوا و تهویه، رطوبت، فضای دانخوری و آبخوری، و فضای مورد نیاز برای کسب عملکرد مطلوب هستند. تامین شرایط محیطی مناسب همراه با غذای با کیفیت بالا و ویژگی های ژنتیکی بالاتر، منجر به تولید پرندگانی می گردد که نیازی به استفاده از هورمون های رشد ندارند.
5 - عدم تاثیر هورمون ها
پدیدة رشد مجموعه ای از اَعمال و رویدادهای پیچیدة متابولیکی است که به طیف گسترده ای از فعالیت های اندوکرینولوژیک بستگی دارد. تجویز هورمون رشد، منجر به افزایش وزن در جوجه های گوشتی نمی شود.
از نظر شکل شیمیایی، هورمون ها به دو شکل مختلف شامل «هورمون های استروئیدی» و «هورمون های پروتئینی» وجود دارند. هورمون های استروئیدی در صورتی در بدن فعال هستند که از طریق خوراکی مصرف شوند. به عنوان مثال قرص های مورد استفاده جهت کنترل زایمان (قرص های ضدباروری) از نوع هورمون های استروئیدی می باشند که به شکل خوراکی مصرف می شوند و حتّی پس از عبور از دستگاه گوارش فعّال باقی می مانند. این در حالی است که هورمون های پروتئینی در معده تجزیه شده و بعد از عبور از دستگاه گوارش به میزان زیادی متابولیزه می شوند. این گروه از هورمون ها پس از بلع و خورده شدن قابلیت خود را برای فعالیت در بدن از دست می دهند. لذا این گروه از هورمون ها برای آنکه بر بدن تاثیر داشته باشند باید لز راه بزریقی تجویز شوند. به همین دلیل است که در گوساله های پرواری، هورمون های رشد به جای آنکه به صورت مکمل به خوراک اضافه شوند، به شکل پِلت در زیر پوست ناحیة گوش کاشته (تزریق) می گردند. در این ارتباط می توان به هورمون انسولین اشاره کرد که همانند هورمون های رشد از نوع هورمون های پروتئینی است. همانطور که تمام مبتلایان به بیماری دیابت نیز می دانند، هیچ نوع انسولین خوراکی وجود ندارد که بتوان آن را جایگزین انسولین خوراکی نمود. در صورتی که انسولین از طریق خوراکی مصرف شود، مانند سایر پروتئین ها در دستگاه گوارش تجزیه شده و اثر خود را از دست می دهد و به همین دلیل انسولین باید به شکل تزریقی مورد استفاده قرار گیرد. هورمون های رشد نیز اگر به روش خوراکی و همراه با غذا به جوجه ها خورانده شوند، در دستگاه گوارش تجزیه شده و کارایی خود را از دست خواهند داد.
6 - تجویز دشوار
تجویز هورمون ها در گله های طیور بسیار دشوار است. همانطور که اشاره شد هورمون رشد نیز از نوع هورمون های پروتئینی است که برای موثر بودن باید به صورت تزریقی تجویز شود. در غیر این صورت چنانچه از راه خوراکی مصرف گردد، همانند آنچه در مورد پروتئین های ذرت و سویا روی می دهد، به سرعت هضم خواهد شد. تحقیقات نشان می دهند که آزادسازی هورمون رشد طبیعی در جوجه ها به صورت ضربانی اتفاق می افتد و هر 90 دقیقه به حداکثر خود می رسد. این بدان معنی است که حتّی با فرض مصرف هورمون رشد در گله های طیور، تنها روش مناسب و مطلوب برای موثر بودن آن(همانند تزریق مکرّر انسولین در بیماران مبتلا به دیابت)، تزریق های مکرّر و به دفعات بسیا زیاد آن از راه داخل وریدی برای جوجه ها است ( 3)، که فراهم نمودن تدارکات لازم برای تزریق روزانه هورمون رشد یا هورمون های استروئیدی به میلیون ها قطعه جوجه گوشتی در مزارع پرورش مرغ گوشتی در ایران عملا غیرممکن است و حتی در صورت عملی بودن، عوارض سوء ناشی از استرس وارد شده به طیور خیلی بیشتر از اثرات مفید این هورمون ها در افزایش رشد می باشد.
7 - اثرات منفی بر عملکرد طیور
سویه های جدید مرغ های گوشتی از لحاظ ژنتیکی به گونه ای به گزینی و انتخاب شده اند که بسیار سریع رشد می کنند بطوری که گاهی اوقات آنها را با محدودیت های فیزیولوژیک، ناهنجاری ها و اختلالات متابولیکی (مانند سندرم مرگ ناگهانی، اختلالات و اشکالات اسکلتی، سندروم آسیت) و افزایش تلفات مواجه می سازد و از علل اصلی خسارات اقتصادی در صنعت پرورش مرغ گوشتی سراسر دنیا می باشد. در این ارتباط می توان به شرایط و وضعیت پسران نوجوانی اشاره کرد که در هنگام ورود به مرحله بلوغ، افزایش سریعی را در رشد خود تجربه نموده اند. رشد خیلی سریع،که از آن تحت عنوان « فوران رشد » نام برده می شود، معمولاً با التهاب مفاصل و مشکلات دیگر در این نوجوانان همراه است. بطور مشابه، سویه های جدید جوجه های گوشتی نیز به دلایلی که قبلاً ذکر گردید، در مرز حداکثر توان متابولیکی خود زندگی می کنند. به همین جهت در عمل، گاهی اوقات به منظور محدود نمودن و کنترل موارد وقوع اختلالاتی نظیر لنگش، سندروم مرگ ناگهانی و آسیت در جوجه های گوشتی دارای رشد بسیار سریع، تلاش می شود تا از میزان سرعت رشد به روشهای مختلفی از قبیل اجرای محدودیت غذایی (به صورت محدودیت کمّی یا کاهش تراکم مواد مغذی) کاسته شود.
از سوی دیگر تحقیقات نشان داده است که بر خلا ف دام های اهلی، با مصرف هورمون ها در طیور، مقادیر زیادی از خوراک تبدیل به ذخیره چربی در لا شه می گردد که از نظر اقتصادی به نفع تولیدکننده و مصرف کننده نمی باشد.
با توجه به مجمع مطالب فوق مشخص می گردد که تجویز هورمون رشد در تغذیه مرغ های گوشتی برای وادار کردن آنها به رشد سریع و ناگهانی، نه تنها مفید نخواهد بود، بلکه بسیار زیان آور بوده و نمی تواند منطقی و اقتصادی باشد.
در جای دیگری می خوانیم که دکتر کامیاب که یکی از سرشناسان علم تغذیه طیور می باشند اعلام می نماید که شایعه استفاده از هورمونهای رشد در تغذیه و پرورش طیور، ساخته و پرداخته ذهن معلول عالمان بی علم است
ایشان در ادامه سخنان خود اعلام داشته اند که گرچه بررسی همه جانبه این شایعه ضروری است ولی در اینجا فقط سعی بر این است که بطور کوتاه پاسخ این حضرات داده شود.
طی سه دهه اخیر متخصصین تغذیه ، ژنتیک و بهداشت توا نسته اند شرایطی را بوجود آورند که بتوان در کمترین زمان ممکن بهترین بازده و بالاترین تولید را درپرورش طیور بدست آورند. این دست آوردها صرفاً علمی بوده و خرافات و شک و گمان در آن جای ندارد.
اگر مطلب استفاده از هورمون رشد در گله های پرورشی نیمچه های گوشتی و تخمگذار توسط مصرف کنندگان آن که تخصصی در زمینه پرورش طیور ندارند مطرح شود سوالی است کاملاً منطقی که بایستی پاسخ آن را دریافت کنند. ولی زمانیکه این مورد توسط کسانیکه بعضاً عنوان دکتر و یا مهندس را با خود یدک می کشند و بدون هیچگونه دلیل علمی و یا مسئولیت مدنی ایجاد شک و شبه می کنند باید به نحوه سوال آنها شک و تردید داشت !
اینان نه تنها مصرف کنندگان را دچار سردرگمی می کنند بلکه ما را هم دچار حیرت می کنند که چگونه این افراد در پست های دولتی گمارده می شوند؟ واقعاً ملاک انتخاب چیست؟
بگذریم و اما مساله هورمونها:
آنچه که بطریق علمی ثابت شده این است که بطور طبیعی انسان، دام، طیور، آبزی و ... به دلیل نیاز پروسه های فیزیولوژیکی بدن هورمونهایی مانند تستوسترون ، پروژسترون و استروژن (Tostosterone,Progesterone,and Estrogen ) را تولید و ترشح می کنند .
وجود این هورمونها برای رشد اندامها ، بافتها و همچنین تولید مثل مورد نیاز می باشند .
کما اینکه بدلایل فیزیولوژیکی اگر فردی تولید هورمونهای ذکر شده اش کافی نباشد بنابه توصیه پزشک متخصص مصرف آنها توصیه می شودو عادی ترین روش مصرف در درمان نازایی و یا جلوگیری از آبستنی می باشد.
1-اصولاً هورمونها از نظر شیمیایی به دو دسته استروئیدها (Steroids ) و پروتئینها (Proteins) تقسیم بندی می شوند هورمونهای استروئیدی که بهترین مثال آن در انسان قرص های جلوگیری از آبستنی می باشد وقتی که همراه غذا وارد سیستم گوارشی می شوند فعالیت خود را شروع میکنند و در بیشتر مواقع حتی بعد از خروج از سیستم گوارشی هنوز فعالند.
2- پروتئینها ، اینگونه هورمونها بر خلاف دسته اول در صورتیکه همراه غذا وارد سیستم گوارشی شوند بعد از ورود به معده در انسان ویا پیش معده (Proventriculus) در طیور شکسته شده و به عبارتی اگر به صورت خوراکی مصرف شوند بدلیل از دست دادن شکل شیمیایی خود قادر به عملکرد هورمونی خاص خود نیستند . بهترین مثال این گروه هورمون انسولین می باشد که برای درمان بیماران قند خون استفاده می شوند و آنهم فقط به صورت تزریقی!
حال اگر بخواهیم برای رشد سریعتر و یا تولید بیشتر در طیور هورمون استفاده کنیم بایستی حداقل 2 روزی یک بار عمل تزریق صورت گیرد . از آنجا که واحد های پرورشی طیور بطور متوسط برای گوشتی حدود 20000 قطعه و تخمگذار 50000 قطعه می باشد امکان گرفتن تک تک آنها و تزریق
روزانه امری غیر ممکن می باشد از طرف دیگر هزینه بسیار بالای هورمونها مانع بعدی استفاده آنها می باشد. از دو مورد فوق بگذریم طیور نیازی به مصرف هورمون ندارند و این امر در هیچ کشوری انجام نمی شود.
مجدداً یاد آور می شوم که با پیشرفت های علم تغذیه، ژنتیک و شناخت بهتر از عوامل بیماری زا و نحوه جلوگیری از آنها توانسته ایم در رشدسریع و تولید مناسب طیور قدمهای موثری برداریم و به شما اطمینان می دهیم که هیچگونه هورمونی در تولید گوشت و تخم مرغ توسط پرورش دهندگان طیور در ایران استفاده نشده است!
بنابراین اگر به تولید کنندگان زحمتکش دست یاری نمی دهید پای آنها را نکشید و سعی در افزایش واردات بی رویه اینگونه تولیدات با ارزش پروتئینی نداشته باشید که همگی می دانیم در آنصورت چه کسانی سود خواهند برد.
فیلمی که ثابت کرد گوشت مرغ بدون هورمون تولید می شود
{tor_mjvideo}poster=photos/itpvp/pic/movies/morghbedunehormon-e01.jpg src=photos/itpvp/movies/ITPNews-MorgheBeduneHormon.flv{/tor_mjvideo}
لینک دانلود کلیپ جهت نشر:
http://www.itpnews.com/photos/itpvp/movies/ITPNews-MorgheBeduneHormon.flv
اما می دانم که صاحبان این صنعت باید همان روز و در همان لحظه وارد می شدند و کار را یکسره می کردند و آنکه این تهمت را به این صنعت کوباند را به پای میز محاکمه می کشاندند و برای آنکه عبرتی شود برای دیگرانی که برای خودنمایی گزافه گویی می کنند، در خیابانهای شهر افسار به گردن و دست بند به دست می چرخاندند و وی را وادار به شکر خوردن می کردند.
این تهمت به ما زده شد و ما صنفی عمل نکردیم و امروز هر بیسوادی برای طنازی چنین اراجیفی را به زبان می چرخاند که مرغ هورمونی است
تا امروز هر چیزی را تحلیل کرده اند، هر ماده ای را آنالیز کرده اند، از هر آشغالی به اسم وطن پرستی فیلم تهیه کرده اند و برای شبکه های بیگانه فرستاده اند تا مثلا تولیدکننده آن را رسوا کنند، اما چرا این کار را یکبار با گوشت مرغ انجام نداده اند. چرا در خیابان ها مرغ هورمونی را جمع نکرده اند؟ چرا وزارت غذا، وزارت جهاد و یا سازمان دامپزشکی اقدام به جمع آوری مرغ های هورمونی نکرده است؟ چرا تا امروز از شبکه های ملی و رسانه های بین المللی اخطار و یا تذکری در خصوص مصرف گوشت مرغ هورمون دار نداده اند ؟ چرا همه چیز در خصوص گوشت مرغ تنها یک گمانه بوده است و هیچ مدرکی نشان داده نشده است؟ آیا همه مسئولین بهداشتی کشور در قبال این گناه بزرگ سکوت کرده اند و با کل مرغداران کشور پارتی بازی کرده اند؟
خیر.هیچ مدرکی پیدا نکرده اند
حتی یک مورد و یک نمونه وجود ندارد که در تولید گوشت مرغ هورمون مصرف شده باشد
جالب است این اشخاصی که این همه نگران سلامتی مردم کشورمان هستند چرا جلوی تولید پفک، چیپس، نوشابه، و هزاااااران خوردنی و تنقلات دیگری که مضر بودن آنها به دنیا ثابت شده است را نمی گیرند؟
این نادانی ها دو حالت دارد یک آنکه هیچ چیزی از علم اصلاح نژاد نمی دانند و دوم اینکه یک مشت قرص فروش لاغری هستند تا به مردم بگویند برای لاغر شدن و سلامت بدنتان از مرغ استفاده نکنید و به جای آن قرص های شیمیایی ما را استفاده کنید.
اگر این افرادی که چشم بسته این تهمت ها را می زنند و واقعا دلسوز مردم هستند فقط یکبار 10 قطعه جوجه یکروزه را از یک جوجه کشی صنعتی تحویل بگیرند و آن را پرورش دهند و نیازهای غذائی و ویتامینی آنها را تامیین کنند خودشان خواهند دید که جوجه آنها در کمتر از 50 روز به چه وزنی می رسد و احتمالا در آن لحظه به معجزه علم و 100 سال اصلاح نژاد پی خواهند برد و اگر شاخی در سر در نیاورند حداقل دهانشان در این خصوص بسته می شود.
دکتر صفایی در مجله اینترنتی سلامت نیوز نوشته است تغذیه، اصلاح نژاد، کنترل بیماری ها و علوم مرتبط با پرورش جوجه های گوشتی منجر به رشد مناسب آن ها در مدت زمان مناسب می شود. مرغان تجاری موجود در بازار عمدتا از Ross وCobb می باشد.
به گزارش سلامت نیوز با توجه به اصلاح نژاد های صورت گرفته بر طیور، متناسب با خوراک مصرفی آن ها، افزایش وزن بدن در جوجه گوشتی در بازه زمانی کوتاه (45 روز) صورت می گیرد.
حال آنکه در این میان افرادی که آشنایی کافی با امر تغذیه و اصلاح نژاد طیور تجاری ندارند تصور می کنند رشد چشم گیر طیور در این مدت کوتاه در نتیجه مصرف هورمون رشد می باشد. لذا در مقاله حاضر به طور اجمالی به مهم ترین دلایل عدم استفاده از این هورمون در صنعت طیور می پردازیم:
1 - استفاده از این هورمون هزینه تولید و پرورش طیور را چندین برابر افزایش می دهد به طوریکه حتی اگر مقدار ناچیزی از این هورمون در طیور استفاده شود هزینه پرورش چندین مرتبه افزایش پیدا میکند. به عبارتی هزینه این هورمون از ارزش یک مرغ چندین برابر بیشتر می شود.
2 - با توجه به سرعت رشد بالای طیور تجاری که در نتیجه تغذیه و اصلاح نژاد آن ها صورت گرفته است اگر بخواهیم سرعت رشد طیور را فرضا با مصرف این هورمون افزایش دهیم، جوجه های گوشتی دچار آسیت و مرگ ناگهانی( سکته) خواهند شد، لذا تلفات به طرز چشم گیری افزایش پیدا می کند.
3 - هورمون رشد جزء استروئیدهای آنابولیک می باشد. مشابه هورمون تستسترون که برای افزایش حجم عضلات ورزشکاران انجام می شود و تنها با فعالیت بدنی سخت موثر خواهد شد. حال آنکه ماکیان چندین هزار سال است که قادر به پرواز نمی باشند لذا فعالیت فیزیکی توسط عضلات آن ها صورت نمی گیرد. بنابراین با فرض تزریق این هورمون عملا شاهد اثر گذاری این هورمون نخواهیم بود.
4 - هورمون رشدی برای طیور توسط هیچ شرکت تجاری تولید نشده است
شایعه استفاده از هورمون رشد در جوجه های گوشتی تنها یک باور کذب و قدیمی در میان مردم می باشد که متاسفانه به دلایل عدم آگاهی فنی در حیطه ژنتیک و تغدیه طیور در میان مردم رواج پیدا کرده است.
همین طور استاد ارجمند و بزرگوارمان جناب آقای دکتر صانعی - دانشیار گروه بهداشت و تغذیه دام و طیور دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران - در بخشی از مقاله خود در همین خصوص دلایل عدم استفاده از هورمون را به شرح زیر اعلام نموده اند:
1 - غیرقانونی بودن
همانگونه که قبلاً نیز اشاره شد از بیش از 50 سال قبل تاکنون مصرف انواع هورمون ها در صنعت پرورش طیور در تمام کشورها (از جمله در ایران) ممنوع شده است. در بسیاری از کشورها کنترل شدیدی در زمینه استفاده از هورمون ها و مواد شبه هورمونی در خوراک دام و طیور صورت می گیرد. با این حال ممکن است این ادّعا مطرح شود که با وجود غیرقانونی بودن مصرف هورمون ها در پرورش طیور، امکان استفاده از آنها در خوراک وجود دارد، امّا موارد زیر نشان می دهند که هیچ دلیل منطقی برای این کار وجود ندارد.
2 - به گزینی و انتخاب ژنتیکی:
پیشرف های بدست آمده در زمینه های مختلف صنعت پرورش طیور در دهه های اخیر، نقش بسیار مهمی در گسترش کّمی و کیفی فراورده
های تولید شده در این صنعت داشته اند. بنظر می رسد پیشرفت های بدست آمده در زمینة ژنتیک و اصلاح نژاد از جملة عواملی است که نقش بسیار مهمی در این زمینه دارد. متخصصین ژنتیک و اصلاح نژاد طیور طی چند دهة اخیر در زمینة بوجود آوردن سویه های جدید جوجه های گوشتی که از سرعت رشد بالایی برخوردارند، به پیشرفت های چشمگیری دست یافته اند، به طوری که طول دوره پرورش جوجه های گوشتی برای دستیابی به وزن 2 کیلوگرم، از حدود 70 روز در اوایل دهه 1970 میلادی به حدود 35 روز در ابتدای دهه 2010 میلادی رسیده است، به عبارت دیگر به ازای گذشت هر یک سال، تقریباً یک روز از طول دوره پرورش کاسته شده است. البته باید توجه داشت که کوتاه بودن فاصلة بین نسل ها در پرندگان کمک زیادی به انجام موفقیت آمیز تحقیقات مختلف در زمینة ژنتیک و اصلاح نژاد در طیور صنعتی نموده است.
3 - شناخت دقیقتر نیازهای غذایی
در سال های اخیر تحقیقات بسیار گسترده ای در ارتباط با تعیین احتیاجات پرندگان به مواد مغذی مختلف بعمل آمده است. در حال حاضر به میزان زیادی مشخص گردیده که سویه های ژنتیکی گوناگون چگونه باید تغذیه شوند و پرندگان گوشتی برای رسیدن به وزن هدف مشخص به چه مقادیری از انرژی، پرو تئین، ویتامین ها و مواد معدنی نیاز دارند تا به رشد و عملکرد بهینه دست یابند.
برخی از تحقیقات بعمل آمده بین جوجه های گوشتی سویه تجاری راس 308 و گروهی از طیور که از سال 1957 روی آنها هیچ گونه کار اصلاح نژادی انجام نشده است، نشان داد که با استفاده از تغذیه مدرن و سویه های جدید، وزن طیور تقریباً 5 برابر سنگین تر از طیوری است که در سال 1957 پرورش می یافتند (جدول 1).
4 - افزایش آگاهی از شرایط پرورشی مورد نیاز
در حال حاضر اطلاعات بیشتر و کاملتری در مورد نیازهای پرنده به شرایط محیطی لازم و مناسب برای دستیابی به حداکثر پتانسیل ژنتیکی و تغذیه ای آن وجود دارد. شرایط محیطی لازم شامل درجه حرارت مناسب، کیفیت هوا و تهویه، رطوبت، فضای دانخوری و آبخوری، و فضای مورد نیاز برای کسب عملکرد مطلوب هستند. تامین شرایط محیطی مناسب همراه با غذای با کیفیت بالا و ویژگی های ژنتیکی بالاتر، منجر به تولید پرندگانی می گردد که نیازی به استفاده از هورمون های رشد ندارند.
5 - عدم تاثیر هورمون ها
پدیدة رشد مجموعه ای از اَعمال و رویدادهای پیچیدة متابولیکی است که به طیف گسترده ای از فعالیت های اندوکرینولوژیک بستگی دارد. تجویز هورمون رشد، منجر به افزایش وزن در جوجه های گوشتی نمی شود.
از نظر شکل شیمیایی، هورمون ها به دو شکل مختلف شامل «هورمون های استروئیدی» و «هورمون های پروتئینی» وجود دارند. هورمون های استروئیدی در صورتی در بدن فعال هستند که از طریق خوراکی مصرف شوند. به عنوان مثال قرص های مورد استفاده جهت کنترل زایمان (قرص های ضدباروری) از نوع هورمون های استروئیدی می باشند که به شکل خوراکی مصرف می شوند و حتّی پس از عبور از دستگاه گوارش فعّال باقی می مانند. این در حالی است که هورمون های پروتئینی در معده تجزیه شده و بعد از عبور از دستگاه گوارش به میزان زیادی متابولیزه می شوند. این گروه از هورمون ها پس از بلع و خورده شدن قابلیت خود را برای فعالیت در بدن از دست می دهند. لذا این گروه از هورمون ها برای آنکه بر بدن تاثیر داشته باشند باید لز راه بزریقی تجویز شوند. به همین دلیل است که در گوساله های پرواری، هورمون های رشد به جای آنکه به صورت مکمل به خوراک اضافه شوند، به شکل پِلت در زیر پوست ناحیة گوش کاشته (تزریق) می گردند. در این ارتباط می توان به هورمون انسولین اشاره کرد که همانند هورمون های رشد از نوع هورمون های پروتئینی است. همانطور که تمام مبتلایان به بیماری دیابت نیز می دانند، هیچ نوع انسولین خوراکی وجود ندارد که بتوان آن را جایگزین انسولین خوراکی نمود. در صورتی که انسولین از طریق خوراکی مصرف شود، مانند سایر پروتئین ها در دستگاه گوارش تجزیه شده و اثر خود را از دست می دهد و به همین دلیل انسولین باید به شکل تزریقی مورد استفاده قرار گیرد. هورمون های رشد نیز اگر به روش خوراکی و همراه با غذا به جوجه ها خورانده شوند، در دستگاه گوارش تجزیه شده و کارایی خود را از دست خواهند داد.
6 - تجویز دشوار
تجویز هورمون ها در گله های طیور بسیار دشوار است. همانطور که اشاره شد هورمون رشد نیز از نوع هورمون های پروتئینی است که برای موثر بودن باید به صورت تزریقی تجویز شود. در غیر این صورت چنانچه از راه خوراکی مصرف گردد، همانند آنچه در مورد پروتئین های ذرت و سویا روی می دهد، به سرعت هضم خواهد شد. تحقیقات نشان می دهند که آزادسازی هورمون رشد طبیعی در جوجه ها به صورت ضربانی اتفاق می افتد و هر 90 دقیقه به حداکثر خود می رسد. این بدان معنی است که حتّی با فرض مصرف هورمون رشد در گله های طیور، تنها روش مناسب و مطلوب برای موثر بودن آن(همانند تزریق مکرّر انسولین در بیماران مبتلا به دیابت)، تزریق های مکرّر و به دفعات بسیا زیاد آن از راه داخل وریدی برای جوجه ها است ( 3)، که فراهم نمودن تدارکات لازم برای تزریق روزانه هورمون رشد یا هورمون های استروئیدی به میلیون ها قطعه جوجه گوشتی در مزارع پرورش مرغ گوشتی در ایران عملا غیرممکن است و حتی در صورت عملی بودن، عوارض سوء ناشی از استرس وارد شده به طیور خیلی بیشتر از اثرات مفید این هورمون ها در افزایش رشد می باشد.
7 - اثرات منفی بر عملکرد طیور
سویه های جدید مرغ های گوشتی از لحاظ ژنتیکی به گونه ای به گزینی و انتخاب شده اند که بسیار سریع رشد می کنند بطوری که گاهی اوقات آنها را با محدودیت های فیزیولوژیک، ناهنجاری ها و اختلالات متابولیکی (مانند سندرم مرگ ناگهانی، اختلالات و اشکالات اسکلتی، سندروم آسیت) و افزایش تلفات مواجه می سازد و از علل اصلی خسارات اقتصادی در صنعت پرورش مرغ گوشتی سراسر دنیا می باشد. در این ارتباط می توان به شرایط و وضعیت پسران نوجوانی اشاره کرد که در هنگام ورود به مرحله بلوغ، افزایش سریعی را در رشد خود تجربه نموده اند. رشد خیلی سریع،که از آن تحت عنوان « فوران رشد » نام برده می شود، معمولاً با التهاب مفاصل و مشکلات دیگر در این نوجوانان همراه است. بطور مشابه، سویه های جدید جوجه های گوشتی نیز به دلایلی که قبلاً ذکر گردید، در مرز حداکثر توان متابولیکی خود زندگی می کنند. به همین جهت در عمل، گاهی اوقات به منظور محدود نمودن و کنترل موارد وقوع اختلالاتی نظیر لنگش، سندروم مرگ ناگهانی و آسیت در جوجه های گوشتی دارای رشد بسیار سریع، تلاش می شود تا از میزان سرعت رشد به روشهای مختلفی از قبیل اجرای محدودیت غذایی (به صورت محدودیت کمّی یا کاهش تراکم مواد مغذی) کاسته شود.
از سوی دیگر تحقیقات نشان داده است که بر خلا ف دام های اهلی، با مصرف هورمون ها در طیور، مقادیر زیادی از خوراک تبدیل به ذخیره چربی در لا شه می گردد که از نظر اقتصادی به نفع تولیدکننده و مصرف کننده نمی باشد.
با توجه به مجمع مطالب فوق مشخص می گردد که تجویز هورمون رشد در تغذیه مرغ های گوشتی برای وادار کردن آنها به رشد سریع و ناگهانی، نه تنها مفید نخواهد بود، بلکه بسیار زیان آور بوده و نمی تواند منطقی و اقتصادی باشد.
در جای دیگری می خوانیم که دکتر کامیاب که یکی از سرشناسان علم تغذیه طیور می باشند اعلام می نماید که شایعه استفاده از هورمونهای رشد در تغذیه و پرورش طیور، ساخته و پرداخته ذهن معلول عالمان بی علم است
ایشان در ادامه سخنان خود اعلام داشته اند که گرچه بررسی همه جانبه این شایعه ضروری است ولی در اینجا فقط سعی بر این است که بطور کوتاه پاسخ این حضرات داده شود.
طی سه دهه اخیر متخصصین تغذیه ، ژنتیک و بهداشت توا نسته اند شرایطی را بوجود آورند که بتوان در کمترین زمان ممکن بهترین بازده و بالاترین تولید را درپرورش طیور بدست آورند. این دست آوردها صرفاً علمی بوده و خرافات و شک و گمان در آن جای ندارد.
اگر مطلب استفاده از هورمون رشد در گله های پرورشی نیمچه های گوشتی و تخمگذار توسط مصرف کنندگان آن که تخصصی در زمینه پرورش طیور ندارند مطرح شود سوالی است کاملاً منطقی که بایستی پاسخ آن را دریافت کنند. ولی زمانیکه این مورد توسط کسانیکه بعضاً عنوان دکتر و یا مهندس را با خود یدک می کشند و بدون هیچگونه دلیل علمی و یا مسئولیت مدنی ایجاد شک و شبه می کنند باید به نحوه سوال آنها شک و تردید داشت !
اینان نه تنها مصرف کنندگان را دچار سردرگمی می کنند بلکه ما را هم دچار حیرت می کنند که چگونه این افراد در پست های دولتی گمارده می شوند؟ واقعاً ملاک انتخاب چیست؟
بگذریم و اما مساله هورمونها:
آنچه که بطریق علمی ثابت شده این است که بطور طبیعی انسان، دام، طیور، آبزی و ... به دلیل نیاز پروسه های فیزیولوژیکی بدن هورمونهایی مانند تستوسترون ، پروژسترون و استروژن (Tostosterone,Progesterone,and Estrogen ) را تولید و ترشح می کنند .
وجود این هورمونها برای رشد اندامها ، بافتها و همچنین تولید مثل مورد نیاز می باشند .
کما اینکه بدلایل فیزیولوژیکی اگر فردی تولید هورمونهای ذکر شده اش کافی نباشد بنابه توصیه پزشک متخصص مصرف آنها توصیه می شودو عادی ترین روش مصرف در درمان نازایی و یا جلوگیری از آبستنی می باشد.
1-اصولاً هورمونها از نظر شیمیایی به دو دسته استروئیدها (Steroids ) و پروتئینها (Proteins) تقسیم بندی می شوند هورمونهای استروئیدی که بهترین مثال آن در انسان قرص های جلوگیری از آبستنی می باشد وقتی که همراه غذا وارد سیستم گوارشی می شوند فعالیت خود را شروع میکنند و در بیشتر مواقع حتی بعد از خروج از سیستم گوارشی هنوز فعالند.
2- پروتئینها ، اینگونه هورمونها بر خلاف دسته اول در صورتیکه همراه غذا وارد سیستم گوارشی شوند بعد از ورود به معده در انسان ویا پیش معده (Proventriculus) در طیور شکسته شده و به عبارتی اگر به صورت خوراکی مصرف شوند بدلیل از دست دادن شکل شیمیایی خود قادر به عملکرد هورمونی خاص خود نیستند . بهترین مثال این گروه هورمون انسولین می باشد که برای درمان بیماران قند خون استفاده می شوند و آنهم فقط به صورت تزریقی!
حال اگر بخواهیم برای رشد سریعتر و یا تولید بیشتر در طیور هورمون استفاده کنیم بایستی حداقل 2 روزی یک بار عمل تزریق صورت گیرد . از آنجا که واحد های پرورشی طیور بطور متوسط برای گوشتی حدود 20000 قطعه و تخمگذار 50000 قطعه می باشد امکان گرفتن تک تک آنها و تزریق
روزانه امری غیر ممکن می باشد از طرف دیگر هزینه بسیار بالای هورمونها مانع بعدی استفاده آنها می باشد. از دو مورد فوق بگذریم طیور نیازی به مصرف هورمون ندارند و این امر در هیچ کشوری انجام نمی شود.
مجدداً یاد آور می شوم که با پیشرفت های علم تغذیه، ژنتیک و شناخت بهتر از عوامل بیماری زا و نحوه جلوگیری از آنها توانسته ایم در رشدسریع و تولید مناسب طیور قدمهای موثری برداریم و به شما اطمینان می دهیم که هیچگونه هورمونی در تولید گوشت و تخم مرغ توسط پرورش دهندگان طیور در ایران استفاده نشده است!
بنابراین اگر به تولید کنندگان زحمتکش دست یاری نمی دهید پای آنها را نکشید و سعی در افزایش واردات بی رویه اینگونه تولیدات با ارزش پروتئینی نداشته باشید که همگی می دانیم در آنصورت چه کسانی سود خواهند برد.
فیلمی که ثابت کرد گوشت مرغ بدون هورمون تولید می شود
{tor_mjvideo}poster=photos/itpvp/pic/movies/morghbedunehormon-e01.jpg src=photos/itpvp/movies/ITPNews-MorgheBeduneHormon.flv{/tor_mjvideo}
لینک دانلود کلیپ جهت نشر:
http://www.itpnews.com/photos/itpvp/movies/ITPNews-MorgheBeduneHormon.flv
