اهمیت تهویه در مرغداری

تهویه یک عامل کلیدی است که باید در تاسیسات مرغداری و تولید طیور در نظر گرفته شود. حفظ دما و هوادهی مناسب خانه ها برای اطمینان از رفاه حیوانات و عملکرد اقتصادی مزرعه امری ضروری است.  

در پرورش طیور (تولید تخم مرغ یا گوشت) پرندگان برای توسعه فرآیندهای متابولیکی مورد نیاز محیط و موجودات آنها (رشد، وضعیت بدنی، وزن گیری و غیره) نیاز به مصرف مقدار زیادی خوراک با کیفیت دارند. علاوه بر این، عوامل دیگری نیز در این فرآیند دخیل هستند: تراکم جمعیت، موقعیت جغرافیایی و سن پرندگان و غیره.

سوخت و ساز و فرآیندهای متابولیک باعث افزایش سطح رطوبت می شود. پرندگان از طریق تنفس و مدفوع آب را دفع می کنند و رطوبت در محیط جمع شده و باید از طریق تهویه خارج شود. همچنین رطوبت باعث افزایش حس حرارتی پرندگان می شود.

از طرفی در فرآیند متابولیک مقدار زیادی گرما به محیط رها می شود که آن را از طریق دما اندازه گیری می کنیم. از آنجایی که پرندگان نمی توانند عرق کنند، گرمای اضافی را از طریق تنفس، بال زدن شدید و نفس نفس زدن از بین می برند. 

تهویه به از بین بردن گرما و رطوبت اضافی از سوله هایی که پرندگان در آن قرار دارند کمک می کند و به حفظ آسایش و رفاه پرندگان کمک می کند.  

پرندگان به چهار شیوه گرمای بدن را خارج می کنند که منجر به بالا رفتن دمای محیط پیرامون می گردد: 

•اثر همرفت: گرمای پرنده با حرکت هوا از بین می رود
•رسانایی : گرما با تماس مستقیم منتقل می شود
•تشعشع : پرنده امواج الکترومغناطیسی گرما را ساطع می کند
•تبخیر : پرنده با تنفس، گرما را از طریق آب خارج می کند

داشتن یک سیستم تهویه و یک محیط کنترل شده طیور، مزایایی را به همراه دارد:

1.متعادل سازی گازهایی که در متابولیسم پرندگان تأثیر دارند: دسترسی خوب به اکسیژن تنفسی و حذف گازهایی مانند دی اکسید کربن CO2 و آمونیاک NH3.  

2.از استرس گرمایی که منجر به مصرف کمتر غذا و در برخی موارد مرگ ناشی از شوک گرمایی ناشی از ازدحام جمعیت می شود، اجتناب کنید.

3.هزینه های کمتر مرتبط با تقاضای انرژی در سیستم های ناکارآمد که نمی توانند دما را کنترل کنند.

4.کاهش رطوبت ساطع شده از فضولات، که متعاقبا از بروز مشکلات پای طیور پیشگیری می کند. 

بنابراین به منظور حفظ پارامترهای مطلوب و مورد نظر در مرغداری ها، سیستم تهویه می بایست در یک محیط کنترل شده وجود داشته باشد.

اصول تهویه 

قبل از پرداختن به مفهوم تهویه بایستی برخی مفاهیم دیگر را روشن کرد. 

محیط کنترل شده: محیط یا اقامتگاهی است که پیکربندی فیزیکی آن (یعنی نحوه ساخت آن) امکان دستکاری و کنترل شرایطی مانند دما، رطوبت، جریان هوا، مقدار گازها و غیره را فراهم می کند. به منظور بهینه شدن شرایط، باید مهر و موم شود که متاسفانه یکی از رایج ترین نقایص محسوب می شود.

فن : دستگاهی است که حرکت جریان هوای محیط به داخل سوله را تسهیل می کند تا هوای بیرون را با داخل ادغام کرده و در نتیجه دما و رطوبت را متعادل سازد.

خروجی هوا : دستگاهی است که پس از گردش هوای داخل مرغداری، خروج هوای داخل سوله به محیط بیرون را تسهیل می کند.  

حداقل تهویه: عبارتی است برای تهویه ای که یک مرغداری برای حفظ محیط، در شرایط بهینه و متعادل به آن نیاز دارد. 

سیستم های تهویه

•تهویه طبیعی
این یک سیستم تهویه است که در محیط های کنترل نشده طیور استفاده می شود که در تولیدات در مقیاس کوچک رایج است و شامل تهویه مستقیم با هوای محیط است که شدت آن با پرده کنترل می شود. در برخی از مناطق قابل استفاده است، اما در برخی دیگر، ممکن است استفاده از آن ناممکن باشد، زیرا با سطوح بالای گازهای موجود در هوا مانند آمونیاک NH3 همراه است. 

•سیستم تونل
این پرکاربردترین سیستم تهویه در تولیدات مرغداری در مقیاس بزرگ است که در سوله های خود محیط های کنترل شده دارند. سیستم تونل بسته به نحوه ساخت سوله، چیدمان، جهت گیری، ظرفیت آن و موارد دیگر می تواند تغییراتی داشته باشد. حرکت هوا به داخل مرغداری توسط مدل های فشاری که در بالا بررسی کردیم کنترل می شود. ابتدا هوا از طریق برخی از ورودی هایی که مختص همین کار تعبیه شده اند هوا وارد می شود. سپس هوا از بین پرندگان عبور می کند تا دمای آنها را متعادل کند. در نهایت هوا از سمت مخالف جایی که وارد شده خارج می شود تا دوباره به محیط بیرون برسد. 

توصیه های عمومی 

ورودی هوا: به هیچ وجه نباید ورودی هوا مستقیماً سوی پرندگان باشد زیرا باعث ایجاد استرس می شود. باید به قسمت بالایی سوله وارد شود تا با هوای داخل مرغداری ادغام شود.

محل قرارگیری مرغداری: قبل از ساختن مرغداری، عواملی مانند موقعیت فارم و جهت یابی درست باید در نظر گرفته شود تا از تابش مستقیم نور خورشید به پرندگان و جریان هوا که ممکن است تهویه سیستم ما را مساعد یا پیچیده کند جلوگیری شود.

سنجش گاز محیطی: برای نظارت بر تعادل هوای در حال گردش، ثبت مقدار گازهایی مانند دی اکسید کربن CO2، مونوکسید کربن CO، آمونیاک NH3 و غیره مهم است.

ضروریات فنی و حرفه ای: توصیه برای تعیین پارامترهای دقیق مانند سرعت گردش هوا، انواع فن ها و استخراج کننده ها، تعداد ورودی های هوا و موقعیت آنها و غیره ضروری است.