مقدمه:
طیور اهلی، مانند مرغها و بوقلمونها به شدت، تحت تاثیر نور قرار دارند. این اثرات، در تنظیم چرخه تولید مثلی سالانه و روزانه، بسیار مهم می باشند. پرندگان، دارای یک چرخه درونی هستند، که طول مدت آن حدود 24 ساعت است. در پرندگان وحشی ، تغییرات طول مدت روز، نقش اساسی در شروع فرایند تولید مثلی بازی میکند. در بسیاری از گونه های پرندگان ، فعالیت تولید مثلی با طولانی تر شدن روز، افزایش یافته و با کوتاه شدن روز، کاهش مییابد. این حساسیت به طول مدت روز، به این معنی است که ما میتوانیم، زمان بلوغ جنسی، در مرغ مادر را بوسیله تنظیم طول مدت روشنایی ، تحت تاثیر قرار دهیم. بوسیله کنترل روشنایی طبیعی(نور خورشید)، میتوان پاسخ طبیعی پرندگان مولد به افزایش طول مدت روز را دست خوش تغییر کرد . پرندگان از طول مدت روز و شب برای تنظیم ساعت درونی خود و دوره تخمک اندازی روزانه استفاده میکنند.
درادامه برای درک بهتر مطالب بعضی از تعاریف مرتبط را تشریح میکنیم:
ساختار فیزیکی نور :
نور نامی است که برای تشعشعات الکترو مغناطیسی مرئی، استفاده میشود .ماهیت این پدیده، به طول موج آن بستگی دارد. دریافت تشعشعات از تمام طول دامنه، نور سفید ادراک میشود .
دید در طیور:
در مقایسه با انسان، پرندگان از چشمان بزرگتری برخوردارند، بطوریکه وزن دو چشم از وزن مغز آنها بیشتر است. قرار گرفتن چشمها در دو سمت سر،شرایطی را ایجاد میکند که پرندهها دید دو چشمی متمرکز اندک ولی ولی دید تک چشمی گستردهای داشته باشند . طیور به طور معمول دوربین و نزدیکبین نیستند، اما در محدوده پایین دید تا حد زیادی نزدیکبین هستند. این حالت این امکان را به پرنده میدهد که در حالیکه در جستجوی غذا است، حالت آماده باش داشته باشد.دو نوع سلول دریافت کننده نور در طیور وجود دارد ، یکی سلولهای استوانهای که مسئول دید در نور ضعیف هستند ، و دیگری سلولهای مخروطی که مسئول دید در روشنایی هستند، و امکان دیدن رنگها را فراهم میکنند.
دریافت نور:
هنوز درک درستی در مورد دریافت و انتقال نور در پرندگان ، وجود ندارد . پرنده ، نور را از طریق گیرندههای نوری که انرژی نور را به پیامهای بیولوژیکی تبدبل میکنند، دریافت میکند. هرچند که گیرندههای نوری چشم، اطلاعات مربوط به روشنایی را دریافت و انتقال میدهند،اما آنها جزء ضروری در فرآیند تولید مثلی نیستند، به صورتی که حتی پرندگان نابینا هم میتوانند، تحریک نوری شده و دارای چرخه تخمک اندازی طبیعی باشند. نور از دو مسیر به مغز میرسد : یکی از راه چشم، که امکان دید برای پرنده را فراهم میکند. دومی از راه غیر چشمی است، که خود به چند روش تقسیم میشود ( زمانیکه شدت نور بیش از 4 لوکس باشد نور به طور مستقیم از جمجمه و بافتهای جمجمه عبور میکند) که یکی، از راه دریافت غده پینهآلی است، که در پرندگان در قسمت بالای مغز در فضایی سه وجهی بین گیرندههای مخ و مخچه قرار گرفته است. دیگری از راه عبور از جمجمه و رسیدن به هیپوتالاموس است . نور عبوری از جمجمه و دریافتی از شبکیه، به اتفاق در ترشح هورمونها جنسی مثل Gnrh دخیل هستند.این هورمون از راه سیستم عروقی بافت هیپوفیزی به غدهء هیپوفیز پیشین منتقل شده، و در آنجا سبب تحریک و آزاد سازی LH وFSH میشود.
فتو پریود:
در بیشتر موارد فتوپریود مترادف با طول روز است. یک برنامه متداول نوری هر 24 ساعت یکبار تکرار میشود که دارای یک فتو پریود به عنوان روز، و یک اسکوتوپریود به عنوان شب است. برنامههایی که تنها دارای یک فتوپریود و یک اسکوتوپریود بوده و در هر 24 ساعت تکرار نمیشوند، چرخههای اهمرال نامیده میشوند. این چرخهها ممکن است کوهتاتر یا بلند تر از 24 ساعت باشند. بیشتر فتوپریودها به صورت تحریک کننده (طول روز بلند ) یا غیر تحریک کننده (طول روز کوتاه) طبقه بندی میشوند . طیور به طور چشمگیری به تغییرات فتوپریود، پاسخ نشان میدهند که این پاسخها با توجه به گونه و نوع گله متفاوت خواهد بود.
رخوت نوری :
رخوت نوری به طور ساده ناتوانی در پاسخ جنسی به محرک طول روز است. این وضعیت در طبیعت، در پرندگانی که تولید مثل فصلی دارند، در روزهای کوتاه زمستان پیش میآید.
دریک تجربه، مرغهای مادر گوشتی در طول دوره پرورش در معرض فتوپریودهای تحریک کننده قرار گرفتند 3تا4 هفته دیرتر با