سیستم های حرارتی ، خنک کننده و مرطوب کننده در سالنهای پرورش طیور

سیستمهای حرارتی 
منابع تولید حرارت ، دستگاههایی هستند که می توانند انرژیهای دیگر را به انرژی حرارتی تبدیل نمایند بدیهی است تعبیه و نصب و استفاده از اینگونه دستگاهها تابع نکات ایمنی و حفاظتی خاص خود می باشند یک منبع حرارتی مناسب باید قادر به تولید گرمای یکنواخت در سالن بوده و نیاز به مراقبت زیاد نداشته و به سادگی قابل راه اندازی باشد قیمت آن باید مناسب بوده و استفاده از آن تولید هزینه های زیاد ننماید بعلاوه قابل تطابق با شرایط سالن بوده و ایجاد خطر برای کارکنان و طیور موجود در سالن ننماید . انواع سیستم های مولید حرارت عبارتند از : مادرهای مصنوعی ( نفتی ، گازی و برقی ) ، انواع بخاریها ، سیستم های مولید هوای گرم ( هیترها ) و سیستمهای حرارت مرکزی یا شوفاژ که انرژی مورد نیاز آنها می تواد توسط زغال سنگ ، گاز ، گازوئیل ، مازوت ، نفت و یا برق تامین شود برای سیستم نگهداری پرورش در قفس بیشتر از دستگاههای تولید هوای گرم یا هیتر وبرای نگهداری وپرورش بر روی بستر از مادرهای مصنوعی وهیتر تواما استفاده می شود . مادرهای مصنوعی به آسانی قابل کنترل می باشند اما نکته مهمی که در مورد مادرهای مصنوعی باید به آن توجه داشت این است که بیش از اینکه به دماسنج در سالن توجه شود باید به وضعیت و حالت جوجه ها در زیر مادر مصنوعی دقت کرد به این صورت که اگر مشاهده شد که جوجه ها در مرکز مادر مصنوعی قرار گرفته اند باید دانست که دمای زیر مادر مصنوعی کم و اگر مشاهده شد که جوجه ها به اطراف مادر مصنوعی پراکنده شده اند نشانه این خواهد بود که حرارت در زیر مادر مصنوعی زیاد است استفاده از مولدهای حرارتی دیگر مانند : انواع بخاری و همچنین سیستم حرارت مرکزی نیز در روش پرورش روی بستر برحسب امکانات مزرعه پرورش طیور متداول می باشد . مولدهای هوای گرم اکثرا برای دوره پرورش طیور جوان و درمناطق سردسیر و همچنین به عنوان یک منبع حرارتی اضافی جهت مرغان تخمگذار استفاده می شود . با توجه به این امر که استفاده از نیروی برق آسانترین و تمیزترین راه برای تولید حرارت می باشد واحتیاج به سرویس کمتر داشته و حرارت یکنواخت تولید می کند ولی به جهت هزینه زیاد و مصرف بالا و امکان قطع ناگهانی ، استفاده از گازوئیل و نفت سفید ارجحتر می باشد در صورتیکه وجود چند منبع تولید حرارت مورد نیاز باشد بهترین روش استفاده از گاز بوده ولی در حال حاضر گازوئیل به علت قیمت مناسب خود بطور عموم مورد مصرف بیشتری دارد در مورد استفاده از مولدهای حرارتی با سوخت گازوئیل دو روش وجود دارد :
روش اول استفاده مستقیم از گازوئیل که بیشتر قابل اطمینان است و روش دوم استفاده به صورت پودر توام با فشار هوا که دقیقتر و قابل تنظیم تر از روش اول می باشد .
روش دوم به همان نسبت حساستر و دارای کیفیت حرارتی بیشتر است امروزه آن دسته از دستگاههای حرارتی که به صورت مستقل ومجزا از یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند به علت ایجاد اشکالات متعدد و هزینه های جنبی کمتر مورد استفاده می باشند مگر در سالنهای ساده و سنتی .
نکته مهمی که در اتباط با سالنهایی که سوخت منابع تولید حرارت آنها از گازوئیل ، نفت و یا گاز تامین می شود که بایدبه آن اشاره شود این است که اگر این منابع تولید حرارت در داخل سالن قرار گرفته باشند باید مقدار اکسیژن مورد مصرف و نیاز این منابع حرارتی به دقت اندازه گیری شده و به همان نسبت میزان تهویه ودفعات ان با توجه به منبع حرارتی افزایش داده شود تا جبران اکسیژن مصرفی جهت سوخت انها را بدون آن که به هوای مورد نیاز طیور در سالن لطمه ای وارد آید تامین گردد .

محاسبه و تعیین گرمای مورد نیاز :

به منظور تولید و حفظ گرمایی معادل 15 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 75 درصد در سالن می توان قدرت تولیدگرمای سیستم حرارتی در سالنهای پرورش طیور تخمگذار را مطابق با جدول شماره 1 تنظیم کرد .

باید توجه داشت که درجات گرمای بالا در سالنهایی که طیور جوان درآنها پرورش داده می شوند ازاهمیت خاصی برخوردار بوده زیرا بازده حرارتی از سوی طیور در اوایل دوره و در سنین پایین بسیار کم وحتی در حدود صفر می باشد به همین دلیل است که طیور در هفته اول زندگی خود به درجه حرارتی حدود 34-32 درجه سانتی گراد احتیاج دارند . برای تامین کردن درجه حرارت سالن تا حدود 35 درجه سانتی گراد باید از منبع حرارتی با قدرت 35 الی 40 کیلوکالری به ازای هر متر مکعب از فضای پرورشی استفاده شود . جدول شماره 2 نشان دهنده ظرفیت و نیاز طیور به منابع مولد حرارتی می باشد .

جدول شماره 2- ظرفیت ونیاز طیور ( جوجه مرغ و بوقلمون ) به منابع مولد حرارت

چند نکته کاربردی :

- در تراکمهای متعارف ، پرت حرارتی برای هر متر مربع از فضای پرورشی 130 الی 140 واحد در نظر گرفته می شود .

- درسیستم پرورش بستر ، حرارت باید در تمام سطح سالن بطور یکنواخت گسترده شود .

- در هفته اول پرورش حرارت زیر مادرهای مصنوعی باید معادل 35-32 درجه سانتی گراد باشد .

سیستم خنک کننده :

حرارتهای بالاتر از 25-22 درجه سانتی گراد را نمی توان فقط به وسیله تهویه ها کاهش داد وبرای خنک کردن حرارتهای بالاتر نیاز به یک سیستم مستقل خنک کننده در سالن می باشد . در حال حاضر استفاده از سیستم های خنک کننده مثل کولرهای آبی یا گازی صرفه اقتصادی نداشته و باید از روشهای ابتکاری استفاده کرد که چند روش آن به شرح زیر می باشد :

با استفاده از روش کاهش درجه حرارت و در نتیجه سرمایی که در اثر تبخیرسطحی مایعات ایجاد می شود میتوان هوایی که وارد سالن می شود را به میزان چند درجه خنک نمود. لازم به یادآوری است که گرمایی که برای تبخیر سطحی مایعات موردنیاز می باشد برابر است با گرمای بخار کردن یک کیلوگرم آب که معادل 539 کیلوکالری است . برای انجام این امر می توان با استفاده از فیلترهای پوشالی و یا نوعی طبقات فیلتر مانند از مقوای پرس شده ویا استفاده از کیسه های نازک پارچه ای و همچنین پاشیدن و اسپری آب به وسیله پمپ های تحت فشار هوایی که وارد سالن می شود را خنکتر کرد اثر این عمل بستگی به اندازه قطرات و ذرات آب دارد که هر قدر کوچکتر باشد به همان اندازه نتیجه عمل رضایت بخش تر خواهد بود . روش دیگری که برای خنک کردن سالنها استفاده می شود روش اسپری مستقیم آب در سالن می باشد . برای سردکردن فضای سالن با این روش به این صورت عمل میکنیم که یک لوله آب که برروی آن منافذ کوچکی بطور منظم تعبیه شده در سرتاسر سالن با فاصله 30 سانتی متر از سقف و 4 متر از سطح دیواره ها نصب میکنیم و یک سر لوله را بسته و در سر دیگر آن آب با فشار وارد لوله می کنیم و آب به صورت اسپری در فضای سالن پاشیده می شود مقدار آب مورد نیاز برای انجام این عمل معادل 250 سی سی در دقیقه به ازای هر متر مربع از سطح سالن می باشد . نکته مهمی را که در ارتباط با خنک کردن سالنهای پرروش طیور باید مبذول داشت این است که به علت رویش جلبکها در شب هنگام از خیس کردن و مرطوب کردن سالن باید خودداری شود .

سیستم مرطوب کننده :

اگر در محیط سالن مشکلاتی در اثر پایین بودن میزان درصد رطوبت پیش آید می توان آن را با مرطوب یا خیس کردن سقف یا دیوارهای سالن به صورت اسپری مرتفع ساخت در صورت نگهداری طیور در قفس می توان با خیس کردن کف سالن به امر ازدیاد رطوبت کمک شایانی نمود ولی اگر پرورش بر روی بستر انجام می شود به علت نیاز زیاد طیور به گرما ازیک طرف دیگر تامین میزان رطوبت هوا را با مشکل مواجه می گرداند بطوری که میزان درصد رطوبت درهفته های اول پرورش تا حدود 30 درصد کاهش می یابد در این حالت استفاده از دستگاههای مه پاش و امثال آن توصیه نمی شود زیرا سبب خیس و مرطوب شدن بیش از اندازه بستر می گردند که این خود برای جوجه ها ازجهت شیوع بعضی از بیماریها ازجمله کوکسیدیوز مناسب نمی باشد بنابراین بهترین راه عملی و مقرون به صرفه خیس و مرطوب کردن دیوارها و سقف سالنها از بیرون به صورت اسپری و در حد مطلوب موردنیاز می باشد .