دکتر علیرضا قاسم‌زاده - صنعت مرغداری ایران یکی از بزرگترین صنایع بخش کشاورزی است. این در حالی است که رساندن بیش از 20 کیلوگرم مرغ به سفره هر ایرانی در سال، کاری است که با واردات امکان‌پذیر نیست. این تولید به عهده هزاران واحد بزرگ و کوچک مرغداری در سراسر کشور است و مدیران و صاحبان این واحدها اکثرا در سالیان بعد از انقلاب وارد این گود شده، ایران را به یکی از بزرگترین ظرفیت‌های تولید محصولات طیور دنیا بدل کرده‌اند. مشکلات زیادی که این افراد در سالیان اخیر گریبانگیر آن بودند را همه کم و بیش شنیده‌اند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شیوع بیماری‌هایی که با تلفات سنگین جوجه‌ها را به چاه‌های تلفات راهی کردند.
کاهش شدید تقاضای خرید مرغ به علت شائبه‌های خطر مصرف گوشت مرغ ناشی از وجود ویروس آنفولانزای پرندگان که منجر به کاهش قیمت و زیان شدید تولیدکننده‌ها شد.
توقف اعطای تسهیلات بانکی و افزایش بیش از 50 درصدی سود تسهیلات بانکی در چند سال اخیر.
واردات بدون تعرفه محصول نهایی(مرغ یخ‌زده) در زمان‌های افزایش مصرف(شب عید و ماه مبارک رمضان) که باعث کاهش سوددهی تولید برای جبران بخشی از زیان‌های قبلی شد.
اخذ تعرفه غیر قانونی بر صادرات مرغ برای قطع صادرات و کاهش قیمت داخلی که منجر به قاچاق مرغ، تخم‌مرغ و جوجه به کشورهای همسایه شد.
افزایش قیمت داروها و واکسن‌های وارداتی و کمبود واکسن‌های داخلی به علت مشکل شرکت‌های واکسن‌سازی در تهیه مواد اولیه تولید واکسن به علت تحریم‌ها.
افزایش شدید قیمت اقلام علوفه به علت افزایش نرخ ارز، مشکلات ثبت سفارش، و بیمه‌های بین‌المللی
و در نهایت... نایاب شدن کنجاله سویا!
کنجاله سویا محصولی است که از روغن‌کشی دانه سویا بدست می‌آید. یعنی در حقیقت کنجاله یک محصول فرعی تولید روغن نباتی است. این محصول در صنعت طیور مصرف بالایی دارد و منبع اصلی تامین پروتئین جیره است. از دیگر منابع تامین پروتئین، منابع پروتئین حیوانی مثل پودر ماهی است که در سالیان اخیر واردات آن برای مصرف در مرغداری‌ها به علل مختلف متوقف شده، تولید داخلی پودرماهی کیلکا هم به علت کاهش شدید صید ماهی کیلکا تقریبا به صفر رسیده است.
قیمت کنجاله سویا در سال نوسانات زیادی دارد. با نیم‌نگاهی به سایت‌های عرضه کننده اطلاعات قیمت این کالا می‌بینیم که در یک سال گذشته قیمت هر کیلو کنجاله سویا بین 360 تا 520 تومان بوده است. در بهمن سال 1390 به تدریج قیمت کنجاله سویا افزایش یافت و تهیه آن برای مرغداران مشکل شد، به طوری که مرغداری که تولید خود را پس از حدود2 ماه تلاش به‌صورت نسیه و با چک2 تا 3 ماهه می‌فروشد، باید برای تهیه کنجاله سویا به فروشندگان پیش پرداخت می‌کرد و مدتی هم منتظر می‌ماند. مدت این انتظار کم کم افزایش یافت، به طوری‌که عده‌ای از مرغداران از ترس نبود امکان تهیه کنجاله سویا یا سایرمواد اولیه از جوجه‌ریزی امتناع کردند. البته سیاستگذاران وزارتخانه‌های مربوط به موقع وارد عمل شدند و اقدام به پیش فروش سویا از نوع درجه متوسط برک هندی( به جای انواع مرغوب پلت آرژانتینی و برزیلی) با قیمتی بالاتر از 800 تومان به مرغداران کردند و به این منظور اطلاعیه‌هایی صادر و سهمیه‌هایی اعلام شد و تولیدکنندگان هم با خوشحالی از زیر سنگ هم شده پول تهیه کرده، به حسابهای اعلام شده واریز کردند و با امید، اقدام به جوجه‌ریزی کردند.
مشکل از همین جا شروع شد. قیمت کنجاله سویا در بازار( با همان شرایط که قبلا ذکرشد، پیش خرید و حمل با تاخیر 5 تا 10 روزه) ابتدا به شدت کاهش پیداکرد و از حدود 1250 تومان به 800 تومان رسید. همین باعث شد عده‌ای از مرغداران از خرید دولتی منصرف شوند. ولی بعد از اینکه معلوم شد به این زودی‌ها خبری از حمل کنجاله سویا سهمیه‌ای نیست، قیمت‌ها شروع به افزایش کرد و امروز حدود20 روز از پرداخت مرغداران به اتحادیه‌ها گذشته است و کمتر کسی رنگ سویای سهمیه‌ای را دیده است. شاید فعلا نوبت از ما بهتران است. با جیب خالی و افزایش شدید قیمت بازار آزاد( تا 1650 تومان به ازای هر کیلو یعنی 4 برابر قیمت سال گذشته) و از همه مهمتر نایاب شدن کنجاله سویا، مرغداران مجبور به قطع سویا در جیره‌ها شدند و همین امر باعث توقف رشد جوجه‌ها شد.
با وجود افزایش قیمت مرغ پرکنده در بازار کمتر مرغداری امید دارد این روزها سودی از این بازار نصیبش بشود. در نهایت آب سردی که بر سر تولیدکننده این صنعت در سال حمایت از تولید داخلی و سرمایه ملی ریخته شد، خبر معاون اول رئیس جمهوری از واردات 24 میلیارد دلار کالای اساسی از جمله 10 میلیارد دلار مواد غذایی شامل گوشت مرغ بود. گرچه معاون وزیر بازرگانی بعدا توضیح دادند که ما کنجاله سویا هم وارد خواهیم کرد. ولی آیا وقتی کشور ما ظرفیت تولید مرغ بیش از مصرف داخلی دارد، هدف از عنوان کردن احتمال واردات محصول نهایی اثری جز تخریب روحیه تولید کننده دارد؟ چاره‌گرانی و نایاب شدن کنجاله سویا، واردات مرغ یخی نیست.
شیوع بیماری‌هایی که با تلفات سنگین جوجه‌ها را به چاه‌های تلفات راهی کردند.
کاهش شدید تقاضای خرید مرغ به علت شائبه‌های خطر مصرف گوشت مرغ ناشی از وجود ویروس آنفولانزای پرندگان که منجر به کاهش قیمت و زیان شدید تولیدکننده‌ها شد.
توقف اعطای تسهیلات بانکی و افزایش بیش از 50 درصدی سود تسهیلات بانکی در چند سال اخیر.
واردات بدون تعرفه محصول نهایی(مرغ یخ‌زده) در زمان‌های افزایش مصرف(شب عید و ماه مبارک رمضان) که باعث کاهش سوددهی تولید برای جبران بخشی از زیان‌های قبلی شد.
اخذ تعرفه غیر قانونی بر صادرات مرغ برای قطع صادرات و کاهش قیمت داخلی که منجر به قاچاق مرغ، تخم‌مرغ و جوجه به کشورهای همسایه شد.
افزایش قیمت داروها و واکسن‌های وارداتی و کمبود واکسن‌های داخلی به علت مشکل شرکت‌های واکسن‌سازی در تهیه مواد اولیه تولید واکسن به علت تحریم‌ها.
افزایش شدید قیمت اقلام علوفه به علت افزایش نرخ ارز، مشکلات ثبت سفارش، و بیمه‌های بین‌المللی
و در نهایت... نایاب شدن کنجاله سویا!
کنجاله سویا محصولی است که از روغن‌کشی دانه سویا بدست می‌آید. یعنی در حقیقت کنجاله یک محصول فرعی تولید روغن نباتی است. این محصول در صنعت طیور مصرف بالایی دارد و منبع اصلی تامین پروتئین جیره است. از دیگر منابع تامین پروتئین، منابع پروتئین حیوانی مثل پودر ماهی است که در سالیان اخیر واردات آن برای مصرف در مرغداری‌ها به علل مختلف متوقف شده، تولید داخلی پودرماهی کیلکا هم به علت کاهش شدید صید ماهی کیلکا تقریبا به صفر رسیده است.
قیمت کنجاله سویا در سال نوسانات زیادی دارد. با نیم‌نگاهی به سایت‌های عرضه کننده اطلاعات قیمت این کالا می‌بینیم که در یک سال گذشته قیمت هر کیلو کنجاله سویا بین 360 تا 520 تومان بوده است. در بهمن سال 1390 به تدریج قیمت کنجاله سویا افزایش یافت و تهیه آن برای مرغداران مشکل شد، به طوری که مرغداری که تولید خود را پس از حدود2 ماه تلاش به‌صورت نسیه و با چک2 تا 3 ماهه می‌فروشد، باید برای تهیه کنجاله سویا به فروشندگان پیش پرداخت می‌کرد و مدتی هم منتظر می‌ماند. مدت این انتظار کم کم افزایش یافت، به طوری‌که عده‌ای از مرغداران از ترس نبود امکان تهیه کنجاله سویا یا سایرمواد اولیه از جوجه‌ریزی امتناع کردند. البته سیاستگذاران وزارتخانه‌های مربوط به موقع وارد عمل شدند و اقدام به پیش فروش سویا از نوع درجه متوسط برک هندی( به جای انواع مرغوب پلت آرژانتینی و برزیلی) با قیمتی بالاتر از 800 تومان به مرغداران کردند و به این منظور اطلاعیه‌هایی صادر و سهمیه‌هایی اعلام شد و تولیدکنندگان هم با خوشحالی از زیر سنگ هم شده پول تهیه کرده، به حسابهای اعلام شده واریز کردند و با امید، اقدام به جوجه‌ریزی کردند.
مشکل از همین جا شروع شد. قیمت کنجاله سویا در بازار( با همان شرایط که قبلا ذکرشد، پیش خرید و حمل با تاخیر 5 تا 10 روزه) ابتدا به شدت کاهش پیداکرد و از حدود 1250 تومان به 800 تومان رسید. همین باعث شد عده‌ای از مرغداران از خرید دولتی منصرف شوند. ولی بعد از اینکه معلوم شد به این زودی‌ها خبری از حمل کنجاله سویا سهمیه‌ای نیست، قیمت‌ها شروع به افزایش کرد و امروز حدود20 روز از پرداخت مرغداران به اتحادیه‌ها گذشته است و کمتر کسی رنگ سویای سهمیه‌ای را دیده است. شاید فعلا نوبت از ما بهتران است. با جیب خالی و افزایش شدید قیمت بازار آزاد( تا 1650 تومان به ازای هر کیلو یعنی 4 برابر قیمت سال گذشته) و از همه مهمتر نایاب شدن کنجاله سویا، مرغداران مجبور به قطع سویا در جیره‌ها شدند و همین امر باعث توقف رشد جوجه‌ها شد.
با وجود افزایش قیمت مرغ پرکنده در بازار کمتر مرغداری امید دارد این روزها سودی از این بازار نصیبش بشود. در نهایت آب سردی که بر سر تولیدکننده این صنعت در سال حمایت از تولید داخلی و سرمایه ملی ریخته شد، خبر معاون اول رئیس جمهوری از واردات 24 میلیارد دلار کالای اساسی از جمله 10 میلیارد دلار مواد غذایی شامل گوشت مرغ بود. گرچه معاون وزیر بازرگانی بعدا توضیح دادند که ما کنجاله سویا هم وارد خواهیم کرد. ولی آیا وقتی کشور ما ظرفیت تولید مرغ بیش از مصرف داخلی دارد، هدف از عنوان کردن احتمال واردات محصول نهایی اثری جز تخریب روحیه تولید کننده دارد؟ چاره‌گرانی و نایاب شدن کنجاله سویا، واردات مرغ یخی نیست.
