وضعیت خوراک طیور تا پایان سال بحرانی خواهد ماند؟

مهندس صالحی - درچند سال گذشته همواره قیمت دان مصرفی طیور در حال افزایش بوده است. با توجه به اینکه 65 درصد هزینه ها در بخش تولید و پرورش مرغ به خوراک اختصاص دارد لذا هرگونه تغییری در قیمت نهاده ها سبب خواهد که قیمت تولید هر کیلوگرم مرغ عرضه شده به بازار افزایش یافته و هم صنعت پرورش طیور و هم مصرف کنندگان از این مساله تحت تاثیر قرار گیرند. ذرت یکی از اقلام مهم در خوراک طیور بوده که حدود 55-60 درصد جیره های مرغ را تشکیل می دهد. در این نوشتار به صورت خلاصه در خصوص وضعیت محصول ذرت در کشورهای بزرگ و صادرکننده ذرت و نیز تاثیرات خشکسالی بر افزایش قیمت خوراک در سال 2012 و نیز ادامه احتمالی کمبود خوراک و نیز افزایش قیمت ها حتی به میزانی بیش از قیمت فعلی اشاره می گردد.

تجارت ذرت در ایالات متحده از 11 درصد از ارزش صادرات بخش کشاورزی  در دهه 1990 میلادی به بیش از 12 درصد در سال 2008 میلادی رسید.  به طوریکه در سال 2008 میزان تولید ذرت در ایالات متحده به 61 میلیون تن رسیده بود. هرچند که بازار جهانی ذرت در دست ایالات متحده بوده ولی از نظر صادرات تنها 15 درصد از بازار جهانی در دست این کشور می باشد. این به این معناست که قیمت ذرت در بازار جهانی تابع عرضه و تقاضای این محصول می باشد. بعد از ایالات متحده کشور آرژانتین در مرحله بعدی قرار داشته و پس از آن برزیل، اوکراین، رومانی و آفریقای جنوبی قرار دارند. طبق اطلاعات وزارت کشاورزی آمریکا وضعیت بازارصادرات ذرت در طی سالهای گذشته به شرح زیر بوده است [1].{tor_sutitle} پتانسیل صادرات دربخش کشاورزی با بدتر شدن شرایط آب و هوایی کاهش بیشتری خواهد داشت. ولی نگرانی اصلی و جدی در سال 2013 بوده که به دلیل خشکسالی و نیز دو برابر شدن ارزش زمین  می باشد{/tor_sutitle}

در بازار ذرت جهان نقش چین بسیار مهم است زیرا که این کشور گاهی از یک صادرکننده به یک وارد کننده تبدیل می شود [1]. برخلاف رشد اقتصادی که در کشور چین وجود دارد تحلیل بازار غلات این کشور نشان می دهد که توان صادراتی  این کشور برای غلات کاهش یافته و توان خود را برای جلوگیری از افزایش قیمت ها از دست داده است. بر اساس یک مطالعه که در این کشور انجام شد نشان داد که از اواسط سال 2011 قیمت برخی از اقلام برنج در این کشور 30 درصد افزایش یافته است. همچنین در بخش ذرت برنامه چین برای واردات 2 میلیون تن ذرت از جولای 2011 تا ژوئن 2012 بوده که این مساله طبق باور خیلی ها به 5 میلیون تن خواهد رسید. لذا می بایست چین برای غلبه بر مشکل کمبود غلات برنامه ریزی وسیعی در خصوص تامین ذرت، گندم ، برنج و ... داشته تا بتواند نیاز مردم را مرتفع کند. این نیاز بیشتر شده زیرا میزان مصرف گوشت این کشور افزایش یافته است. وزارت کشاورزی آمریکا در سال 2011 پیش بینی نمود که در سال 2015 میزان واردات ذرت در کشور چین به 7.3 میلیون تن خواهد رسید که معادل 7 درصد تجارت جهانی این محصول است. همچنین در بخش گندم کشور چین در سالهای بعد از یک صادرکننده کوچک به یک وارد کننده کوچک تبدیل می شود  [2].

بررسی ها نشان میدهد که پتانسیل صادرات غلات از اکراین به شدت افت خواهد نمود. توان صادرات کشور اکراین روز به روز کاهش یافته، به طوریکه تخمین زده می شود که پتانسیل صادرات غلات این کشور به میزان 5 میلیون تن در مقایسه با فصل قبل کاهش یابد. طبق گزارشات انجمن تجارت کشاورزی اوکراین (AUAC) دلیل این افت، کاهش میزان برداشت محصولات می باشد. کارشناسان نیز نگران صادرات محصولات از اوکراین بوده که علت آن را به بالا رفتن اجاره ها و یا تصمیم در خصوص کاشت زمستانه می دانند. بر مبنای گزارشات AUAC توان صادرات ذرت اوکراین 5/15 میلیون تن خواهد بود که نسبت به فصل قبل که 3/15 میلون تن بوده است  افزایش نشان میدهد (این بازار برای ذرت تا سپتامیر(مهر) ادامه خواهد داشت). صادرات گندم این کشور از 25/5 میلیون تن به 3/2 میلیون تن کاهش خواهد یافت. همچنین صادرات جو از 5/2 میلیون تن به 500 هزار تن می رسد. به طوریکه صادرات کل غلات به 6/18 میلیون تن خواهد رسید که نسبت به فصل قبل 20 درصد کاهش نشان می دهد. پتانسیل صادرات دربخش کشاورزی با بدتر شدن شرایط آب و هوایی کاهش بیشتری خواهد داشت. ولی نگرانی اصلی و جدی در سال 2013 بوده که به دلیل خشکسالی و نیز دو برابر شدن ارزش زمین  می باشد  [3].

خشکسالی اخیر در آمریکا و کانادا شدت بیشتری دارد و این درحالیست که باید اشاره نمود که خشکسالی در ایالات متحده در کمربند ذرت (اوهایو، دره تنسی، وسط و پایین می سی سی پی) بوده و طبق پیش بینی سازمان هواشناسی آمریکا خشکسالی مدت طولانی تری باقی خواهد ماند  [4]. همچنین بر طبق پیش بینی های مرکز ملی خدمات هواشناسی (NWS) هیدرولوژیست ها اعلام نمودند که سطح آب در طول قسمتهای مختلف رودخانه می سی سی پی 30 تا 50 فوت (هرفوت 12 اینچ) پایین تر از سال گذشته می باشد. رودخانه می سی سی پی بیش از 40 درصد ایالات متحده را تحت پوشش قرار می دهد که از آن جمله آرکانزاس، ایلینویز، میسوری، اوهایو  را  در بر می گیرد  [5].  خشکسالی منحصر به ایالات متحده نبوده بلکه کانادا را نیز تحت تاثیر قرار داده است. خشکسالی اخیر در ایالات متحده و بخش هایی  از اروپا سبب شده است که قیمت مواد خوراکی در انتهای سال افزایش یابد و شوکی به بازار قیمت ها وارد کند. هرچند این شوک ها مصرف کنندگان را به پرداخت بیشتر وادار می کند ولی کشاورزان کانادایی منتظر چنین فرصتی بوده تا پول بیشتری از محصولات خود به دست بیاورند. پیش بینی وزارت کشاورزی آمریکا بر این بوده است که قیمت ذرت نسبت به سه هفته قبل 30 درصد افزایش یابد. تری وور هادون ((Trevor Hadwen مسئول کشاورزی در وزارت کشاورزی کانادا می گوید که 40 درصد از زمینهای جنوبی و شرق ایالت اونتاریو شرایط بدی خواهند داشت زیرا از نظر سطح رطوبت در دسته بندی پایینی قرار می گیرند که از این طریق 14 هزار مزرعه تحت تاثیر شرایط خشکسالی قرار می گیرند. یکی از مزرعه دارانی که مزرعه اش در 75 کیلومتری اتاوا قرار دارد اعلام کرد که در مزرعه خود استرس های وارده به گیاهان زیاد شده و ذرت های آسیب دیده، شکسته و ترک خورده و خشک بیشتر دیده می شود به طوریکه اگر در هفته آتی بارندگی وجود نداشته باشد 10 – 20 درصد راندمان محصول کاهش می یابد این درحالیست که پیش بینی ها نشان از افزایش دما و عدم بارندگی در هفته های آتی دارد. این افزایش درجه حرارت در فصل بهار اجازه خواهد داد که برداشت ذرت در اونتاریو 2 هفته زودتر از موعد صورت گیرد. این گرما می تواند گرده افشانی را  در ذرت به شدت تحت تاثیر قرار دهد. John Cranfield اعلام میکند که همانند سالهای قبل شوک قیمتی به مصرف کنندگان منتقل خواهد شد  [6].

خشکسالی در سال جاری سبب شده است که زراعت ذرت در کشور رومانی نسبت به سال قبل از نظر میزان برداشت 50 درصد کاهش یافته و به 5.9 میلیون تن برسد. این درحالیست که اگر خشکسالی به مدت یک تا دوهفته ادامه داشته باشد کشاورزان آسیب جدی خواهند دید زیر که رئیس انجمن تولید کنندگان محصولات کشاورزی رومانی معتقد است به علت نبود قوانین حمایتی  و جبران غرامت ها در مورد بلایای طبیعی، آسیب کشاورزان بیشتر خواهد شد. پیشتر نیز وزارت کشاورزی رومانی نسبت به از دست دادن 100 درصد کلزای تولیدی این کشور اعلام کرده بود که چنین مسائلی سبب افزایش هزینه خوراک به میزان 20 درصد خواهد شد. این مساله در خصوص گندم رومانی نیز صادق بوده که خشکسالی توانسته 20 درصد گندم تولیدی کشور را کاهش دهد. دانییل بوتن اویو در بخش روابط عمومی وزارت کشاورزی اعلام نموده است که انتظار کاهش 20 درصدی در غلات و 17 درصدی در جو و 30 درصدی در تولید گندم بخاطر سرمای زمستان گذشته و گرمای بی سابقه تابستان اخیر وجود دارد. این در حالیست که در سال قبل بالاترین عملکرد ذرت در اتحادیه اروپا متعلق به کشور رومانی بوده است. به طوریکه از نظر حجم بعد از فرانسه دومین جایگاه را در اروپا داشه و به میزان 11.7 میلیون تن ذرت در سال 2011 تولید نموده است [7].

با توجه به چنین خشکسالی هایی، مدیران بخش طیور می بایست پیش بینی های لازم را درخصوص تامین اقلام و نهاده های مورد نیاز در این بخش نموده تا در آینده مجددا شاهد افزایش قیمت ها و نوسانات بازار نشویم. زیرا که چشم داشتن و امید به کاهش قیمت نهاده های مصرفی به خصوص ذرت دور از انتظار خواهد بود.

منابع:

1.      Corn trade. United States Department of Agriculture. www.ers.usda.gov/

2.      Has china become a player on world cereal markets?  30 Jull 2012. All about Feed magazine.

3.      Ukraine’s grain export potential drops sharply. 17 Jul 2012. All about Feed  magazine.

4.      http://www.cpc.ncep.noaa.gov/products/expert_assessment/season_drought.gif

5.      http://www.accuweather.com/en/weather-news/drought-could-impact-mississip/67963

6.      http://www.theprovince.com/Canadian+farmers+benefit+from+droughts/6928634/story.html

7.      Vladislav Vorotnikov. Drought puts Romiania s corn crop in danger. 27 Jul 2012. All about Feed  magazine.